Biographie

Ο γλύπτης Θόδωρος Παπαδημητρίου γεννήθηκε στο Αγρίνιο το 1931. Τα παιδικά και μαθητικά του χρόνια ζει στο Αγρίνιο και στο κοντινό χωριό καταγωγής του τον Άγιο Βλάσιο, σε στενή επαφή με τη φύση και τον προ-βιομηχανικό πολιτισμό της υπαίθρου. Βιώνει την καταστροφή του χωριού κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής αλλά και την καταστροφή του πατρικού του σπιτιού στον ελληνικό εμφύλιο.  Την περίοδο 1952 – 1957 σπουδάζει στην ΑΣΚΤ στο εργαστήριο του Μιχάλη Τόμπρου ενώ μετά τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις συνεχίζει με υποτροφία Ι.Κ.Υ. τις σπουδές του στην Ecole Nationale Superieure des Beaux Arts και στην Academie du Feu στο Παρίσι το διάστημα 1959-1962.

Η εκθεσιακή του δραστηριότητα θα ξεκινήσει από το Παρίσι όπου και παραμένει μετά το τέλος των σπουδών του. Από τις πρώτες σειρές έργων που εκθέτει στις αρχές της δεκαετίας του 1960,  όπως τα “Δελφικά” και οι “Πύλες”, φαίνεται η προσήλωσή του στη γλυπτική επικοινωνία μέσα από οπτικά και απτικά χαρακτηριστικά της ύλης και το ενδιαφέρον του για το δημόσιο χαρακτήρα της γλυπτικής. Τα γλυπτά της εποχής αυτής είναι κυρίως από μέταλλο και προκαλούν τον θεατή με τις μεταβολές της υφής στην επιφάνειά τους και την αίσθηση μιας επισφαλούς ισορροπίας. Το 1965 θα του αποδοθεί το βραβείο Rodin για τη συμμετοχή του στο Salon de la Jeune Sculpture  με το έργο Το ξυπνητήρι του μεσονυκτίου.

Αν και ήδη επιτυχημένος γλύπτης στην Ελλάδα και τη Γαλλία με αναγνωρίσιμη και διαμορφωμένη καλλιτεχνική ταυτότητα, η μετάβασή του από το ριζοσπαστικοποιημένο Παρίσι στην  Ελλάδα της Δικτατορίας των συνταγματαρχών λειτουργεί καταλυτικά στην καλλιτεχνική του εξέλιξη. Πραγματοποιεί μια αναδρομικού χαρακτήρα έκθεση στην Αθήνα (Αναδρομική 62-69, Νέα Γκαλερί και Kennedy Hall), και στη συνέχεια αποδέχεται μια “τομή” στο έργο του. Οι εκθέσεις που θα πραγματοποιήσει στη συνέχεια όπως στο Εργαστήρι Σύγχρονης Τέχνης του Γκαίτε (1970,  Γλυπτική για Συμμετοχή του Κοινού – Απαγορεύεται η Συμμετοχή), στην Αίθουσα Τέχνης Δεσμός (1972,  Αντί για Έργο Γλυπτικής) και στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης (1975, Αναδρομική Αντιπαράθεση 1963-67 & 1968-74) επιχειρούν μια επαναπροσέγγιση της έννοιας της γλυπτικής την εποχή των μέσων μαζικής επικοινωνίας. Στις εκθέσεις αυτές παρουσιάζει έργα από τη σειρά “Χειρισμοί” τα οποία αξιοποιούν διάφορα μέσα  όπως φωτογραφία, προφορικό λόγο, έντυπα κείμενα, ζωντανή δράση, φιλμ και βίντεο. Με τη σειρά Χειρισμοί ο Θόδωρος σταδιακά αντιπαραβάλλει τις επικοινωνιακές δυνατότητες του γλυπτικού αντικειμένου με αυτές των έντυπων και οπτικοακουστικών μέσων μαζικής επικοινωνίας διεκδικώντας την επιβίωση του καλλιτεχνικού λόγου στη δημόσια σφαίρα. Έργα από αυτή τη σειρά θα παρουσιάσει και σε ομαδικές εκθέσεις όπως στη Διεθνή Διάσκεψη Design του Άσπεν στο Κολοράντο (1973,  Χειρισμός Ι – Για Ένα Θεατή Μόνο) κατά το διάστημα που βρίσκεται στις Ηνωμένες Πολιτείες με υποτροφία από το Ford Foundation, στο Πειραματικό Θέατρο της Μαριέττας Ριάλδη (1976,  Δύο Γλυπτικά Μονόπρακτα), στο Palais des Beaux-Arts στις Βρυξέλλες (1982, Χειρισμός ΧΧΧ – παραλλαγή Β΄ ) και με τον Τηλεχειρισμό (1976, Οι δημιουργοί, ΕΡΤ).

Το 1977 θα σχεδιάσει και συντονίσει τη σειρά εκδηλώσεων Υποθέσεις για ένα Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης που πραγματοποιείται σε τρία μέρη στην Αίθουσα Τέχνης Δεσμός. Το 1980 εκλέγεται καθηγητής Πλαστικής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Ε.Μ.Π., όπου διδάσκει μέχρι το 1998. Το 1984 θα πραγματοποιήσει μεγάλη αναδρομική έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη (Στίγματα πορείας – Ίχνη Αφής, Αντικείμενα) ενώ το 1986 θα πραγματοποιήσει μεγάλης έκτασης επιτόπια παρέμβαση στον προμαχώνα Αγίου Γεωργίου στο Κάστρο της Ρόδου (Άνα-Ζήτηση-Άνα-Τόπιση). Από τη δεκαετία  του 1980 και έπειτα ο Θόδωρος αρθρογραφεί τακτικά σε μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδες, εκδίδει συλλογές δοκιμίων πάνω στην τέχνη και τον πολιτισμό (1981, ΕΝΑΣ ΓΛΥΠΤΗΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ, Εκδόσεις Ύψιλον, 1984, ΣΤΙΓΜΑΤΑ ΠΟΡΕΙΑΣ – ΙΧΝΗ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ, Εκδόσεις Εστία, 1988, ΙΧΝΗ, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1989, ΕΝΑΣ ΓΛΥΠΤΗΣ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ, Εκδόσεις Ύψιλον) και συμμετέχει σε ραδιοφωνική εκπομπή του τρίτου προγράμματος με τίτλο “Η άλλη σκέψη” (1988-1989). Έργα του υπάρχουν σε ιδιωτικές συλλογές και μουσεία όπως στην Εθνική Πινακοθήκη και στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης αλλά βρίσκονται και σε δημόσιους χώρους και κτήρια όπως στο Χρηματιστήριο Αθηνών (Μετέωροι Δείκτες, 2007), στο σταθμό Σύνταγμα στο μετρό της Αθήνας (Ωρολόγιον του ΜΕΤΡΟ, 2001) και στην πρόσοψη της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής (Ολυμπιακό Δίπτυχο, 1996). Το 2009 πραγματοποιεί μεγάλη αναδρομική έκθεση στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Α-ΛΟΓΟΣ Α-ΤΟΠΟΣ Α-ΧΡΟΝΟΣ) ενώ το 2012 θα εκδοθεί από τις Πανεπιστημιακές εκδόσεις του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου το ΣΤΙΓΜΑΤΑ ΠΟΡΕΙΑΣ – ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ, στο οποίο το καλλιτεχνικό έργο του Θόδωρου παρουσιάζεται παράλληλα με το εκπαιδευτικό και τις μελέτες του αστικού και δημόσιου χώρου. Στην τελευταία του έκθεση με τίτλο ΣΤΙΓΜΑΤΑ ΠΟΡΕΙΑΣ – ΙΧΝΗ ΣΠΟΥΔΩΝ -1947-1962 το 2016 στο ΜΙΕΤ παρουσιάζονται για πρώτη φορά τα πρώιμα σχέδια του γλύπτη, τα οποία και αποκαλύπτουν την σημασία της ανθρώπινης φιγούρας στο έργο του.

Μετά τον θάνατο του, το 2018, έχει αναλάβει τη συνέχιση του πνευματικού του έργου το Διεπιστημονικό Κέντρο Μελέτης Γλυπτικής, Αρχιτεκτονικής και Επικοινωνίας με την επωνυμία CitiesinBalance το οποίο στοχεύει στη βελτίωση των συνθηκών στον αστικό χώρο μέσα από την τέχνη, την αρχιτεκτονική και την επικοινωνία.

Σταμάτης Σχιζάκης
Ιστορικός τέχνης, επιμελητής

Ο Σταμάτης Σχιζάκης σπούδασε Ιστορία και Θεωρία Τέχνης και Φωτογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Derby και Ιστορία Τέχνης του 20ου αιώνα στο Goldsmiths College. Από το 2005 εργάζεται στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης ως ιστορικός τέχνης και επιμελητής. Είναι υποψήφιος διδάκτωρ στο πανεπιστήμιο του Sunderland.