Βιογραφία

Ο Πήτερ (Παναγιώτης) Βούλκος, το τρίτο από τα πέντε παιδιά του Αριστόβουλου Βουλκόπουλου και της Ευφροσύνης Βουλάλα, γεννήθηκε το 1924 στην πόλη Bozeman της Μοντάνα όπου είχε εγκατασταθεί η οικογένεια φεύγοντας από την Ελλάδα το 1921. Μεγαλώνει μέσα στην αμερικάνικη οικονομική κρίση και ενηλικιώνεται με την είσοδο των Ηνωμένων πολιτειών στον Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Το 1942, με το που τελειώνει το σχολείο, εργάζεται καλουπώνοντας εξαρτήματα για πλοία του Αμερικάνικου πολεμικού ναυτικού, πριν στρατολογηθεί και ο ίδιος στην Αεροπορία και τοποθετηθεί ως πυροβολητής στη Σαϊπάν μέχρι το 1946. Μετά την αποστράτευση του και με χρηματοδότηση από το G.I. Bill, το νόμο που υποστήριξε μέσα από επιδόματα τους απόστρατους του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, ξεκινά καλλιτεχνικές σπουδές στο κρατικό κολέγιο της Μοντάντα, χωρίς προηγούμενη επαφή με την τέχνη. Η εγγραφή του στο μάθημα κεραμικής της Frances Senska αποδεικνύεται καταλυτικής σημασίας και το ταλέντο του γίνεται εμφανές πριν καν του απονεμηθεί το πρώτο του πτυχίο το 1951. Έχοντας ήδη βραβευτεί, εκθέσει και πουλήσει κεραμικές δημιουργίες του, ξεκινάει αμέσως μεταπτυχιακές σπουδές στο California College of Arts and Crafts του Όκλαντ ενώ παράλληλα εργάζεται στην κατασκευή ενός από τα μεγαλύτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες καμινιού κεραμικής στο ίδρυμα Archie Bray στη Μοντάνα. Μετά την ολοκλήρωση του το χρησιμοποιεί για ένα διάστημα ως εργαστήριο ενώ αργότερα θα το διευθύνει μαζί με τον πρώην συμμαθητή και συνοδοιπόρο του Rudy Autio έως το 1954. To 1952 ολοκληρώνει τις μεταπτυχιακές σπουδές του και παντρεύεται με την Margaret Cone. Το 1953 προσκαλείται να διδάξει καλοκαιρινό σεμινάριο κεραμικής στο Black Mountain College όπου θα γνωρίσει μεταξύ άλλων τον ζωγράφο Robert Rauschenberg, τον συνθέτη John Cage, τον χορογράφο Merce Cunningham και τον συνθέτη David Tudor. Την ίδια περίοδο, επισκέπτεται για πρώτη φορά την Νέα Υόρκη ως καλεσμένος του David Tudor και γνωρίζεται με προσωπικότητες της αμερικάνικης καλλιτεχνικής πρωτοπορίας. Από αυτό το σημείο στην καλλιτεχνική του πορεία, εγκαταλείπει τις συμβάσεις της κεραμικής συνδυάζοντας παραδοσιακές τεχνικές ψησίματος του πηλού με νέα υλικά, προσθέτοντας χειρονομιακά διακοσμητικά στοιχεία. Αυτή η αλλαγή είχε ως αποτέλεσμα τον συσχετισμό του Βούλκου με το κίνημα του αφηρημένου εξπρεσιονισμού. Το 1954 μετακομίζει στο Los Angeles για να αναλάβει την έδρα του νεοϊδρυθέντος τμήματος της κεραμικής στο Los Angeles County Art Institute ενώ επιπλέον σχεδιάζει και οργανώνει τις εγκαταστάσεις του. Το 1957 θα αποκτήσει και το δικό του εργαστήριο στο Los Angeles με ένα καμίνι δυο μέτρων που του επιτρέπει να κατασκευάζει ακόμα μεγαλύτερα κεραμικά γλυπτά. Παράλληλα ασχολείται και με τη ζωγραφική, και παρά την αναγνώριση του για το έργο του στην κεραμική, αλλά και την ενσωμάτωση της ζωγραφικής χειρονομίας στην κεραμική δημιουργία, συνεχίζει και ζωγραφίζει παράλληλα με τις άλλες του δραστηριότητες. Το 1958, λόγω ιδεολογικών διαφορών με τη διοίκηση, του ζητείται να παραιτηθεί από τη θέση του στο Los Angeles County Art Institute. Ένα χρόνο αργότερα αναλαμβάνει τη θέση βοηθού καθηγητή στο τμήμα εφαρμοσμένων τεχνών του Πανεπιστημίου της California. Το 1960 πραγματοποιείται ατομική του έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης σε επιμέλεια του Peter Selz ενώ την ίδια περίοδο αρχίζει και κατασκευάζει μπρούτζινα γλυπτά. Την επόμενη δεκαετία πραγματοποιεί πολλές αναθέσεις για μνημειακών διαστάσεων μπρούτζινα γλυπτά σε ιδιωτικούς και δημόσιους χώρους όπως το San Francisco Hall of Justice, το Pasadena Art Museum, το Oakland Museum και την πολιτεία της Νέας Υόρκης ενώ συστηματικά μεταφέρει το χώρο εργασίας του σε όλο και μεγαλύτερους εργοστασιακούς χώρους που μετατρέπει σε σπίτι-εργαστήριο. Το 1978 θα πραγματοποιηθεί αναδρομική έκθεση των έργων του στο Museum of Contemporary Crafts of the American Crafts Council στη Νέα Υόρκη παράλληλα με την έκδοση μονογραφίας του από την Rose Slivka. Την ίδια χρονιά ξεκινάει να χρησιμοποιεί την παραδοσιακή ιαπωνική τεχνική του καμινιού Anagama σε συνεργασία με τον Peter Callas ενώ παράλληλα πραγματοποιεί μονοτυπίες στο Institute of experimental printmaking of San Francisco. Το 1985 θα αποσυρθεί από τη διδασκαλία στο πανεπιστήμιο της California, ενώ ένα χρόνο αργότερα θα προσπαθήσει να διακόψει τις καταχρήσεις ουσιών και αλκοόλ μέσα από πρόγραμμα απεξάρτησης. Το 1987 παντρεύεται με την Ann Adair. Το 1995 πραγματοποιείται σημαντική αναδρομική του έκθεση από το Oakland Museum of Art. Το 2002, ο Πήτερ Βούλκος πεθαίνει από ανακοπή καρδιάς. Κατά τη διάρκεια της ζωής του πραγματοποίησε εκατοντάδες ατομικές εκθέσεις σε όλο τον κόσμο, τιμήθηκε με δεκάδες Αμερικάνικα και διεθνή βραβεία για το καλλιτεχνικό και διδακτικό του έργο και αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας από το Montana State University του Bozeman, από το California College of Arts and Crafts του Oakland και το San Francisco Arts Institute. Το έργο του και η επίδραση του ήταν καθοριστικής σημασίας στην ανανέωση της κεραμικής και στην αναθεώρηση της από εφαρμοσμένη σε υψηλή τέχνη.

Σταμάτης Σχιζάκης
Ιστορικός Τέχνης, Επιμελητής