Βιογραφία

Ο Γιάννης Μαλτέζος γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1915. Την περίοδο της Μικρασιατικής Καταστροφής, παραμένει μαζί με την οικογένεια του στην Κρήτη και μετά από έξι χρόνια θα μετακομίσουν στην Αθήνα. Λίγα χρόνια αργότερα ξεκινά τις σπουδές του στη ζωγραφική στο ιδιωτικό εργαστήρι του Περικλή Βυζάντιου και στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Τα πρώτα του έργα είναι τοπία και νεκρές φύσεις με έκδηλες επιρροές από τον εξπρεσιονισμό και τον φωβισμό. Στο τέλος της δεκαετίας του 1930 αρχίζει να υιοθετεί αφαιρετικά χαρακτηριστικά, τα οποία γίνονται για πρώτη φορά αντιληπτά στα έργα που παρουσιάζει στην Πανελλήνια Έκθεση του 1939, και αργότερα θα εξελιχθούν σε αναπόσπαστο κομμάτι της πρακτικής του. Το 1949 γίνεται ιδρυτικό μέλος της ομάδας καλλιτεχνών Οι Ακραίοι. Ύστερα ακολουθεί μια περίοδος πειραματισμών και ερευνητικών αναζητήσεων πάνω σε ζητήματα φόρμας, καθώς και πολλές συμμετοχές σε ομαδικές εκθέσεις αφηρημένης τέχνης που θα τον αναγάγουν σε έναν από τους συνεπέστερους εκφραστές της αφαίρεσης στην Ελλάδα. Στα έργα αυτής της περιόδου ο Μαλτέζος έχει ήδη ξεκινήσει να αναπτύσσει την ιδέα του πίνακα – κατασκευή που προκύπτει από τη χειρονομιακή χρήση πετρώδους υλικού μεγάλης πυκνότητας και το χτίσιμο αλλεπάλληλων επιστρώσεων χρώματος στον καμβά. Το 1959 μεταβαίνει στο Παρίσι όπου συνεχίζει να πλάθει ανάγλυφες συνθέσεις μέσα από τις οποίες αναδύονται ποικίλα σχήματα και λαβυρινθώδη συμπλέγματα που δονούν τη ζωγραφική επιφάνεια, αυτή τη φορά όμως δουλεύοντας κυρίως με λευκό και μαύρο χρώμα. Την ίδια χρονιά συμμετέχει στην Μπιενάλε του Σάο Πάουλο. Το 1961 γίνεται μέλος της Ομάδας Τέχνης Α και το 1962 παρουσιάζει την πρώτη του ατομική έκθεση στην Galerie Mouffe στο Παρίσι. Την δεκαετία του 1970, οι πίνακες του αποκτούν συμβολικό χαρακτήρα με αφετηρία τα τεχνολογικά επιτεύγματα της εποχής και την εξερεύνηση του διαστήματος από τον άνθρωπο. Στην τελευταία φάση της πορείας του, αφήνει πίσω του την εξπρεσιονιστική αφαίρεση και την χειρονομιακή γραφή για να εστιάσει στη διερεύνηση της οπτικής λειτουργίας του χρώματος, και κατ’ επέκταση στην ανάπτυξη διανοητικών γεωμετρικών συνθέσεων και σχηματοποιημένων ανθρώπινων μορφών. Οικειοποιούμενος στοιχεία της Οπ Αρτ δημιουργεί πλέον λείες επιφάνειες σε μεταλλικές αποχρώσεις, στις οποίες προσθέτει σειρές από ανάγλυφες κουκίδες σε λεπτές διαβαθμίσεις τόνων και χρωμάτων, που λειτουργούν σαν οπτικά εφέ. Έχει παρουσιάσει έργα του ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στη Γαλλία σε χώρους τέχνης όπως οι Νέες Μορφές (1962) στην Αθήνα, η Galerie A (1966) και η Jean Prud’ Homme Bene (1972) στο Παρίσι. Έχει συμμετάσχει στις Πανελληνίους του 1939, του 1952, του 1957 και του 1960, και έχει πάρει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις σε χώρους τέχνης και ιδρύματα, ανάμεσά τους το Ινστιτούτο Τέχνης της Στοκχόλμης (1958), η γκαλερί Κούρος (1958) στην Αθήνα, το Γαλλικό Ινστιτούτο της Αθήνας (1959), το Smithsonian Institute (1961) στην Ουάσιγκτον, η Ann Ross (1962) στη Νέα Υόρκη, η Oeil de Boeuf (1962, 1963) στο Παρίσι, η Griekse Kunstenaars (1964) στην Αμβέρσα, οι Νέες Μορφές (1966 – 1970), η Ward Nasse Gallery (1973 – 1978) στη Νέα Υόρκη και η Galerie Berthe (1981) στο Παρίσι. Το 1981 η γκαλερί DADA διοργάνωσε αναδρομική έκθεση για το έργο του στην Αθήνα. Το 1987 απεβίωσε στο Παρίσι, ωστόσο κηδεύτηκε στην Αθήνα. Μεταθανάτια, οι πίνακές του του έχουν παρουσιαστεί σε εκθέσεις όπως Μεταμορφώσεις του Μοντέρνου (1992) από την Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, και Μικρασιάτες Κωνσταντινουπολίτες Καλλιτέχνες της Δημοτικής Πινακοθήκης (1992) από την Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων. Έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα, στην Ολλανδία, στις ΗΠΑ, στη Γαλλία, στην Αίγυπτο και στον Καναδά.

Μάρη Σπανουδάκη
Επιμελήτρια & Ερευνήτρια