Biography

Η Nina Leen γεννήθηκε στη Ρωσία. Η ακριβής ημερομηνία γέννησής της δεν έχει επιβεβαιωθεί επίσημα καθώς την διατηρούσε κρυφή, ωστόσο υπολογίζεται γύρω στο 1909. Μεγαλώνει με τη συντροφιά ασυνήθιστων κατοικίδιων, όπως πίθηκοι και φίδια, και από νεαρή ηλικία ταξιδεύει στην Ευρώπη. Ο νομαδικός τρόπος ζωής της καταλαμβάνει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς της και της χαρίζει ποικιλία οπτικών ερεθισμάτων. Σπουδάζει ζωγραφική στη Γερμανία και ζει επίσης στην Ιταλία και την Ελβετία. Το 1939 μετακομίζει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκεί αποκτά την πρώτη της φωτογραφική μηχανή, μία Rolleiflex, με την οποία εξερευνά το προσωπικό της εκφραστικό ύφος, δίνοντας έμφαση στην καθαρότητα της φωτογραφίας, τον φωτισμό και τη σχολαστική ανάδειξη λεπτομερειών της εικόνας. Τα πρώτα της πορτραίτα απεικονίζουν ζώα από το ζωολογικό κήπο Bronx της Νέας Υόρκης. Το 1940 στέλνει μια σειρά από φωτογραφίες χελωνών στο περιοδικό LIFE οι οποίες δημοσιεύονται στο τεύχος Απριλίου. Τότε ξεκινά η μακροχρόνια συνεργασία της Leen με το περιοδικό η οποία θα διαρκέσει μέχρι το 1972. Κατά τη διάρκεια αυτού του διαστήματος θα παράγει πάνω από 50 εξώφυλλα και μια ποικιλία από σειρές φωτογραφιών με θέματα από όλο τον κόσμο. Τη δεκαετία του 1940 καλύπτει με μεγάλη επιτυχία επιδείξεις μόδας του Παρισιού, φωτογραφίζει μοντέλα και παντρεύεται τον φωτογράφο μόδας Serge Balkin. Ταυτόχρονα είναι υπεύθυνη για πορτραίτα διάσημων προσωπικοτήτων όπως ηθοποιών και βασιλικών μελών οικογενειών, για φωτογραφίες αρχιτεκτονικής, ενώ φωτογραφίζει ανελλιπώς ζώα όπως τον σκύλο της Lucky, τον σκίουρο Tommy Tucker και νυχτερίδες, μια σειρά φωτογραφιών που θα δημοσιεύσει στο βιβλίο The World of Bats (1970) με κείμενο του βιολόγου Alvin Novick. Παράλληλα διατηρεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την καταγραφή της ψυχολογίας, της αισθητικής και των προσδοκιών που συνδέονται με την μεταπολεμική αμερικανική κουλτούρα των γενεών της δεκαετίας του 1940 και 1950, και παρουσιάζει εικόνες Αμερικανών εφήβων, γυναικών και επαγγελματιών καθώς και ομαδικά πορτραίτα ανθρώπων ως σύμβολα του οράματος, της νοοτροπίας και των δυνατοτήτων μιας ανερχόμενης οικονομίας. Εντούτοις το βλέμμα της ξεφεύγει από τις συμβατικές κατευθύνσεις που οριοθετεί το περιοδικό LIFE στην κάλυψη θεμάτων νοικοκυριού, ομορφιάς και καταναλωτισμού και τολμά να εμβαθύνει αποκαλύπτοντας πιο σύνθετες πτυχές της καθημερινότητας και της κοινωνικής ζωής της Αμερικής μέσα από τη δουλειά της. Αυτό γίνεται εμφανές στις σειρές φωτογραφιών Τhe Young Women’s Republican Club of Milford, Connecticut, 1941, και Consider the Lowly Penny, 1953. Δεν είναι τυχαίο ότι είναι υπεύθυνη για την ιστορική φωτογραφία της ομάδας καλλιτεχνών γνωστή ως The Irascibles (Οι Οξύθυμοι). Οι Irascibles ή Irascible 18 ήταν η ομάδα Αμερικανών αφηρημένων ζωγράφων που το 1950 συνέταξε και έστειλε ανοιχτή επιστολή στον Roland L. Redmond, πρόεδρο του Metropolitan Museum of Art, σαν ένδειξη διαμαρτυρίας στην πολιτική αξιολόγησης έργων που ακολουθούσε το μουσείο με αφορμή την έκθεση American Painting Today (1950) και το συνοδευτικό εθνικό διαγωνισμό για τη διοργάνωσή της. Το περιοδικό LIFE αποφάσισε να καλύψει την ιστορία στο τεύχος της 15ης Ιανουαρίου του 1951, συμπεριλαμβάνοντας ένα πορτραίτο των υπογραφόντων στο οποίο τους αποδόθηκε περιπαικτικά η ονομασία Irascibles. Η Nina Leen ανέλαβε τη φωτογράφισή τους το Νοέμβριο του 1950 σε ένα στούντιο στην 44th Street, όπου τράβηξε συνολικά δώδεκα φωτογραφίες, μία εκ των οποίων δημοσιεύτηκε στο περιοδικό. Οι καλλιτέχνες που απεικονίζονται είναι οι Theodoros Stamos, Jimmy Ernst, Barnett Newman, James Brooks, Mark Rothko, Richard Pousette-Dart, William Baziotes, Jackson Pollock, Clyfford Still, Robert Motherwell, Bradley Walker Tomlin, Willem de Kooning, Adolph Gottlieb, Ad Reinhardt και Hedda Sterne ενώ απουσιάζουν οι Weldon Kees, Hans Hofmann και Fritz Bultman. Η κυκλοφορία της φωτογραφίας προσέφερε στους καλλιτέχνες άμεση δημοσιότητα και αναγνωρισιμότητα, και συνέβαλε στην καθιέρωσή τους ως την πρώτη γενιά αφηρημένων εξπρεσιονιστών της Αμερικής. Ακόμα ένα ομαδικό πορτραίτο που κατέχει ξεχωριστή θέση στο portfolio της Nina Leen τραβήχτηκε επίσης γύρω στο 1950 και απεικονίζει τέσσερις γενεές μιας οικογένειας αγροτών από το Ozark. Το συγκεκριμένο επιλέχθηκε από τον Carl Sagan και βρίσκεται ανάμεσα στις 116 εικόνες που αντιπροσωπεύουν την ανθρωπότητα στο διαστημικό σκάφος Voyager. Μετά την ολοκλήρωση της συνεργασίας της με το περιοδικό LIFE, η Nina Leen επικεντρώθηκε στην έκδοση βιβλίων φωτογραφίας έχοντας στο δυναμικό της 15 δημοσιεύσεις μέχρι το τέλος της ζωής της. Πέθανε την 1η Ιανουαρίου 1995 στο σπίτι της στη Νέα Υόρκη. Έχει συμμετάσχει στις εκθέσεις The Photo Essay (1965), The Family of Man (1955) και Memorable Life Photographs (1951) στο MoMA. To 2015 διοργανώθηκε η έκθεση Nina Leen: Lenslady προς τιμήν της από την γκαλερί Daniel Cooney Fine Art στη Νέα Υόρκη.

Μάρη Σπανουδάκη
Επιμελήτρια & Ερευνήτρια